Okres nowożytny od

Encyklopedia PWN

ekon. jedna z podstawowych kategorii ekonomicznych, która wyłoniła się w rezultacie rozwoju społecznego podziału pracy oraz odejścia od gospodarki naturalnej i barteru.

sarmatyzm,

formacja kulturowa w dawnej Polsce;

Szkocja, Scotland,

część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;

sztuki plastyczne,

stosowane od XIX w. określenie dziedzin twórczości artystycznej percypowanych wzrokowo, obejmujące architekturę, rzeźbę, malarstwo, grafikę, rzemiosło artystyczne.

autonomia

[gr., ‘samorząd’],

filoz., socjol., teol. Autonomia to niezawisłość woli lub sumienia wykluczająca zależność od determinującego wpływu oddziałujących „z zewnątrz” (zatem heteronomicznych) czynników empirycznych, mających źródło w różnie ujmowanym prawodawstwie Bożym (teonomia) albo pochodzących od jakiegokolwiek autorytetu lub władcy (np. polityczna). W rozumieniu mocniejszym autonomia oznacza możliwość ustanawiania przez podmiot moralny własnych reguł postępowania, przeciwstawianych zarówno empirycznej heteronomii, jak i teonomii; jest traktowana jako centralna kategoria uzasadniająca próby budowania moralności bez etyki przez osoby odpowiedzialne, bo korzystające z autonomii (jak w koncepcjach „moralności ponowoczesnej”, np. u Z. Baumana). W ujęciu słabszym autonomia jest kojarzona nie tyle z wolą, co z sumieniem (lub rozumem praktycznym) podmiotu moralnego, który może samodzielnie ustalać reguły postępowania albo na zasadzie wolności, albo przez uzgodnienie przyrodzonych skłonności i niesprzecznych z nimi obowiązków, odkrywanych raczej niż konstytuowanych przez rozum praktyczny.

Descartes

[dekạrt]

René